Ayni Yardım Nedir?
Ayni yardım, ihtiyaç sahiplerine maddi veya manevi destek sağlamak amacıyla yapılan yardımlardan biridir. Bu yardımlar genellikle nakdi para yerine ihtiyaç duyulan mal veya hizmetin doğrudan sağlanması şeklinde gerçekleşir. Örneğin gıda, giysi, barınma veya eğitim gibi ihtiyaçları karşılamak amacıyla yapılan yardımlar ayni yardım kapsamına girer.
Bireysel olarak yapılabileceği gibi şirket içinde de ayni yardım uygulamaları söz konusu olabilir. Başka bir deyişle şirketler, çalışanlarına farklı şekillerde ayni yardımda bulunabilir.
Ayni yardım, ihtiyaç sahiplerine maddi veya manevi destek sağlamak amacıyla yapılan yardımlardan biridir. Bu yardımlar genellikle nakdi para yerine ihtiyaç duyulan mal veya hizmetin doğrudan sağlanması şeklinde gerçekleşir. Örneğin gıda, giysi, barınma veya eğitim gibi ihtiyaçları karşılamak amacıyla yapılan yardımlar ayni yardım kapsamına girer.
Bireysel olarak yapılabileceği gibi şirket içinde de ayni yardım uygulamaları söz konusu olabilir. Başka bir deyişle şirketler, çalışanlarına farklı şekillerde ayni yardımda bulunabilir.
Ayni yardım ve nakdi yardım farkı nedir?
Ayni ve nakdi yardım ne demek ve birbirinden nasıl farklılaşır, bir tabloyla özetleyelim.
| ÖZELLİKLER | AYNİ YARDIM | NAKDİ YARDIM |
|---|---|---|
| Yardım Türü | Somut mal veya hizmet | Nakit para |
| Erişim | Fiziksel ürünlerin veya hizmetlerin doğrudan sağlanması | Paranın doğrudan alıcının hesabına aktarılması |
| Kullanım | Yardımın belirli bir amaca yönlendirilmesi | Alıcı tarafından çeşitli amaçlar için kullanılabilir |
| Maliyet Kontrolü | Ürün veya hizmetin fiyatı ve tedarik maliyetleri | Nakit miktarının belirlenmesi |
| Kullanım Kolaylığı | Mal veya hizmetin fiziksel teslimatı gerektirir | Banka hesabına veya ödeme yöntemine aktarılır |
Ayni Yardım Çeşitleri
Ayni yardım çeşitleri, ihtiyaç duyulan ve verilen ürünün türüne göre değişir ve bu ürünün ismine göre de isimlendirilir.
Örnek olarak şu yardımları sayabiliriz:
- Gıda Yardımı: Temel gıda maddelerinin (un, pirinç, yağ, konserve gibi) verilmesi.
- Giysi Yardımı: Kullanılmış veya yeni giysilerin bağışlanması.
- Barınma Yardımı: Geçici veya kalıcı barınma ihtiyacı olanlara konut sağlanması veya barınma maliyetlerinin karşılanması.
- Sağlık Yardımı: İlaç, tıbbi malzeme veya sağlık hizmetlerinin ücretsiz veya düşük maliyetle sağlanması.
- Eğitim Yardımı: Kitap, kırtasiye malzemeleri, okul ücretleri gibi eğitimle ilgili ihtiyaçların karşılanması.
- Eşya Yardımı: Mobilya, beyaz eşya gibi ev eşyalarının verilmesi.
- Temizlik ve Hijyen Malzemeleri Yardımı: Sabun, şampuan, diş fırçası gibi kişisel bakım ve temizlik malzemelerinin dağıtılması.
- Teknoloji Yardımı: Bilgisayar, internet erişimi gibi teknolojik ihtiyaçların giderilmesi.
- Ulaşım Yardımı: Toplu taşıma biletleri veya ulaşım masraflarının karşılanması.
Ayni Yardım Vergiden Nasıl Düşülür?
Daha önce değindiğimiz gibi, şirketler çalışanlarına özellikle bayram veya özel günlerde nakdi para vermek yerine ayni yardımda bulunmayı tercih edebilir. Ayni yardımlar ayrıca, sendikalar ile şirket arasında imzalanan toplu iş sözleşmeleri gereğince verilebilir.
Böyle bir durumda şirket, ayni yardım amacıyla çalışanı için yaptığı harcamaları işletme gideri olarak gösterebilir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. Maddesi, “hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler” ifadesiyle ayni yardım kesintisini, ücret tanımı içine dahil eder.
Dolayısıyla ayni yardımlar, karşılık geldikleri para tutarında, ücret bordrosuna yansıtılabilir ve kurum kazancından indirilebilir.
Ne var ki bu durumun bazı istisnaları vardır. Aşağıdaki istisna durumlarında, ayni yardımlar kurum kazancından indirilemez:
- İş yeri sınırları içerisinde verilen yemek (örneğin yemekhanede)
- Çalışanlara verilen yemek kartları
- 100 metrekareye kadar olan lojman kiraları, elektrik ve su gibi ev giderleri
- Çalışanların ulaşımlarını sağlamak için düzenlenen servisler
- Çalışanın brüt ücretinin yüzde 15’ini aşmayan sağlık sigortası ve BES katkı payı
- Çalışanın sadece mesai saatleri içerisinde giymesi gereken kıyafetler
Ayni Yardım Nasıl Bordrolaştırılır?
Ayni yardım muhasebe kaydı yapmak ve ayni yardımı bordroya yansıtabilmek için;
- Ayni yardımın türü açıkça belirtilir. Yukarıdaki örneklerdeki gibi gıda yardımı veya teknoloji yardımı gibi tanımlar kullanılabilir.
- Ayni yardımın miktarı belirlenir. Yardımın parasal karşılığı bilinmiyorsa bu değer, piyasadaki ortalama değer baz alınarak hesaplanır.
- Ayni yardımın vergi indirimine tabi olmayan istisnalardan biri olup olmadığı kontrol edilmeli ve eğer tabi ise bu bilgi de kayda işlenmelidir.
